Wat doet een beeldhouwer die hakt? Hij heeft grofweg de keuze tussen Taille Indirect en Taille Direct. Taille Indirect gaat uit van een vooraf gemaakt concept dat de beeldhouwer nauwgezet uithakt. Bij Taille Direct vormt de beeldhouwer in een directe interactie met het materiaal zijn ontwerp. Bij Taille Indirect zit de creativiteit vooral in het ontwerp, bij Taille Direct vormt het hakken zelf een creatief proces.
Michelangelo werkte Taille Direct. Fameus is zijn uitspraak: ‘De engel uit de steen bevrijden’. Als beeldhouwer hoef je dan alleen maar het overtollige weg te hakken, waardoor zich ontvouwt wat in aanleg altijd al aanwezig was.
In coaching lijkt zo’n opvatting ook gehanteerd te worden: alsof een coach bij een klant de engel uit de steen bevrijdt. Maar is er wel een engel? En, gesteld dat die er is, is het dan de taak van een coach om die te bevrijden? In ieder geval is de klant niet van steen, doet hij op zijn minst mee in het creatieproces. Maar gaat het dan om het bevrijden van een ‘gegeven’ engel (die er altijd al was)? Alsof er een soort bestemming bestaat voor de klant/de steen?
Wellicht gaat een coach wel als een beeldhouwer te werk. ‘En Taille Direct’ in interactie met de steen de mogelijkheden van die steen onderzoeken. Ontdekken van wat kan vraagt van een coach om ‘iets’ te doen, uit te proberen. Bijvoorbeeld: de steen rechtop zetten, houtskoollijntjes tekenen, iets weghakken. Vervolgens kan een coach dan met wat afstand kijken naar wát er dan gebeurt, wat er tot stand komt. Soms leidt dit tot een verrassing; je hakt een deel van de bovenzijde van een mooie neus af, neemt wat afstand en ziet… dat er een voorhoofd is ontstaan. Onverwacht, misschien zelfs ongewenst, maar voor het creatieproces de moeite waard. Openstaan voor dit soort verrassingen lijkt een belangrijk aspect van coaching. Werken met wat er is, wat voor mogelijkheden zich in het hier en nu aandienen.
Of het uiteindelijke resultaat de moeite waard is wordt dan wel wat ongewis. Wij proberen als (professionele) coach en als (amateur, letterlijk: ‘liefhebber’) beeldhouwer ook eruit te halen wat erin zit. ‘De engel uit de steen bevrijden’ klinkt daarbij goed, maar we geloven er niets van dat dat wat erin zit al van tevoren is gegeven, zoals Michelangelo suggereert. Mag er ook iets anders –bijvoorbeeld iets minder verhevens – dan een engel uitkomen?
Co-blog van Fer van den Boomen en Stefan Kuijken
Voor een taille direct voorbeeld van beeldhouwen met onconventioneel gereedschap: http://www.youtube.com/watch?v=KCYTJ3gtLqM
3 Comments