De kick van het coachen

Datum: mei 2010
Voor coaches is een goed gesprek kunnen houden essentieel. De praktijk is namelijk vaak weerbarstiger dan theorieboekjes doen geloven. De auteurs van dit boek zeggen verder te gaan dan de theorie: de lezer krijgt de kans om de dagelijkse praktijk van een professionele coach te ervaren. Dat gebeurt door de weergave van een gesprek tussen een coach en zijn klant, waarna de auteurs met de coach in gesprek gaan over zijn bijdrage. Daarnaast reiken zij concepten en modellen aan als houvast. Maar ze spreken zich ook uit over de getoonde kwaliteit: hoe professioneel is het ‘gemodder’ van deze coach? Ondanks het feit dat de dialoog in stukken is gehakt, is het jammer dat er slechts een gesprek wordt geanalyseerd. Hier laten de auteurs een kans liggen. Want een origineel concept is het zeker, in een tijd waarin al vele boeken over coachen zijn verschenen.

Datum: september 2010
De auteurs van De kick van het coachen publiceerden in 2004 het boek Professionele dilemma`s van de coach, een conceptueel boek waarin ze ingaan op verschillende spanningsvelden in het werk van de coach. Metaforisch beschrijven ze daar coaching als het jongleren met zeven ballen (die staan voor de beschreven spanningsvelden) en tevens introduceren ze de metafoor van de (interactionele) dans van coach en klant. De dansmetafoor werken ze in De kick verder uit: de titels van alle negen hoofdstukken grijpen terug op de dans: Eerste passen, Een wervelend dansje, Dansen onder tijdsdruk. Het gaat dan niet over coachen in algemene zin, maar om een coachdans die werkelijk plaatsgevonden heeft. Het unieke van dit coachboek is dat gekozen is voor het onder de loep leggen van een enkel coachgesprek dat op geluidsband is opgenomen. Afgezien van begin- en slothoofdstuk bespreken alle hoofdstukken een fragment van een coachgesprek tussen Onno en Anna, respectievelijk coach en klant. Hun namen zijn gefingeerd; Onno hoort bij `de Amsterdamse zwerm’; een groep opleiders en coaches die een relatie hebben met een bepaalde opleiding voor professioneel begeleiden. Anna heeft een staffunctie bij een groot bedrijf-in-reorganisatie, waar ze verschillende teams begeleidt en gevaar loopt zich over de kop te werken. Er zijn acht gesprekken van een uur afgesproken en het beschreven gesprek is het zesde. Het gesprek is geen modelgesprek, maar `zo onbepaald, meervoudig en modderig` als de praktijk meestal is.`De pogingen om met wisselend succes, tot een min of meer vloeiende dans te kernen, vormen voor ons de belangrijkste `kick van het coachen:` Het verbatim weergegeven gesprek daagt mij als lezer voortdurend uit om me af te vragen: waarom maakt Onno deze keus (en wat zou de mijne zijn)? Hij heeft haar schriftelijk voorwerk niet ontvangen maar problematiseert dat niet; hij stelt dat het hem begonnen is om Anna`s leren, maar kiest soms toch voor ingaan op inhoud en adviseren. Hoezo stelt hij niet voor om samen een gespreksagenda te maken, en hoezo kiest hij ervoor het gesprek te laten uitlopen? Ook de auteurs van De kick vragen zich deze en dergelijke zaken af. Soms kunnen ze zich in de interventies van Onno vinden, soms verbazen ze zich erover of zijn het ermee oneens. Ze onderbreken regelmatig het verbatim gespreksverslag door Onno te vragen wat hij beoogde, wat zijn motieven zijn. Naar aanleiding van de thema`s die boven komen drijven, presenteren ze korte theorieboxen. bijvoorbeeld over tijd bewaken en complimenten geven. In het laatste hoofdstuk `Waarderen van andersmans dans` doen de auteurs uitspraken over de kwaliteit van het beluisterde coachgesprek. Ze doen dat genuanceerd en helder, aan de hand van criteria ontleend aan het competentieprofiel voor coaching van de St!R (Stichting Registratie). De epiloog van het boek bevat een schriftelijke reflectie van de klant Anna op het betreffende coachgesprek. De kick van het coachen is geenszins een omvangrijk boek (118 pagina`s) maar wel een complex en een rijk boek. Helder gestructureerd en ook uitdagend voor de lezer. Als lezer van het verbatim loop ik aan het doen en laten van Onno soms dezelfde dan weer andere vragen op dan de auteurs. Laatstgenoemden zeggen dat aan het beschreven coachgesprek het interactionele karakter van leren duidelijk wordt:`het ontdekken van de eigen mentale constructies in interactie met anderen. Aan het andere ontdekt men het eigene ...: Wat hier gesteld wordt geldt volgens mij ook voor de lezer van dit boek. Deze recensie is geschreven door Nel Jagt, supervisor en coach.