Blogs
Proefschrift ‘Niet bij vis alleen’; met dank aan…
Vorige week verdedigde ik mijn proefschrift ‘Niet bij vis alleen: Houvast voor adviseurs om leren te stimuleren’ aan de Universiteit Twente. Met de officiële uitreiking van het doctoraatsdiploma is een voorlopig einde gekomen aan een intens en langdurig traject van onderzoek doen naar de agogiek van advieswerk. Ook al staat mijn naam op de kaft, […]
Proefschrift ‘Niet bij vis alleen’ openbaar
Niet bij vis alleen. Houvast voor adviseurs om leren te stimuleren. Download het hele proefschrift hier: https://doi.org/10.3990/1.9789036561891 Samenvatting Volgens de literatuur gaat het bij organisatieadvieswerk niet alleen om het helpen oplossen van problemen (‘vis geven’), maar ook om ervoor te zorgen dat klanten leren om duurzame verandering te realiseren (‘leren vissen’). Echter, het stimuleren van […]
Verdediging proefschrift: ‘Niet bij vis alleen’
Eindelijk is mijn proefschrift over organisatie-advieswerk af. Volgende week vindt de verdediging plaats aan de Universiteit Twente. Daarmee komt een einde aan een lange periode van onderzoek doen naar de praktijktheorie van advieswerk. Bij mijn promotieonderzoek is het uitgangspunt steeds geweest dat een organisatieadviseur goed werk wil leveren: hij wil niet alleen vraagstukken van klanten […]
Studie 3 Promotieonderzoek: Hoe adviseurs leren stimuleren
Mijn promotieonderzoek nadert de afronding. Dit is de laatste blog over de drie studies die ik in het kader van mijn onderzoek naar organisatieadviseurs heb verricht. Dat onderzoek is niet zozeer gericht op het beantwoorden van een theoretisch vraagstuk (‘wat weten we nog niet over:…?’), maar van een praktijkvraagstuk (‘hoe kunnen we beter:…?’). Specifiek richt […]
Studie 2 Promotieonderzoek: Hoe adviseurs leren stimuleren
In drie korte blogs presenteer ik de resultaten van mijn promotieonderzoek. Dit is de tweede blog. De eerste blog is hier terug te lezen: https://www.fervandenboomen.nl/onderzoek/studie-1-promotieonderzoek-hoe-adviseurs-leren-stimuleren/ Studie 1 heeft een raamwerk opgeleverd voor beide vervolgstudies. Dat raamwerk bestaat uit 4 rollen die adviseurs in algemene zin innemen om leren door hun klanten te stimuleren. Die rollen […]
Studie 1 Promotieonderzoek: hoe adviseurs leren stimuleren
Mijn promotieonderzoek nadert de eindfase. In drie blogs presenteer ik in het kort wat de resultaten zijn van drie deelstudies waaruit mijn onderzoek bestaat. Deze blog gaat over studie 1. Studie 1 richt zich op hoe adviseurs leren in de praktijk trachten te stimuleren. Dat is van belang om als adviseur bij te dragen aan […]
Over het begeleiden van organisatiebegeleiders
Organisaties begeleiden (adviseren, ontwikkelen, coachen, etc.) is een complexe aangelegenheid. Meestal is helemaal niet zo duidelijk wat je als begeleider te doen staat. Zo is de aard van het organisatievraagstuk vaak onhelder, maar heeft de opdrachtgever al wel een idee van een oplossingsrichting -die misschien helemaal niet werkt. Of er is een onuitgesproken verwachting dat jij […]
Kan het ook zónder onderzoek?
‘Heel interessant, die master, maar kan het ook zónder onderzoek?’ Deze verzuchting komt van een van de nieuwe deelnemers aan de Master Organisatiecoaching (MOC) van de Haagse Hogeschool. Haar collega’s vallen haar bij: ‘ja, kan het ook zónder?’ Onderzoek is ingewikkeld en complex en zwaar, zo lijkt het. Terwijl deelnemers aan de MOC ervaren professionals […]
De Binnenkant. Alles wat we beleven als adviseur, maar niet durven vertellen
De persoon van de adviseur vormt zelf zijn belangrijkste instrument. Maar wat dat betekent blijft in de meeste vakliteratuur ongewis. In dit net verschenen boek gaat het juist over de binnenkant van het vak. Of dat vak nou advieswerk heet, of organisatiecoaching, of iets anders. We doen als auteurs een boekje open over hoe we […]
Co-creatie van de leeromgeving?
Ik doe onderzoek naar hoe organisatie-adviseurs leren kunnen stimuleren. Dat doe ik samen met een aantal practitioners. We delen binnen de onderzoeksgroep de opvatting dat leren van belang is om duurzame verandering te realiseren. Maar we verschillen van mening over de mate waarin een adviseur de klant kan betrekken in het ontwerp van een traject. […]
‘Ik rotzooi maar wat an’
De uitspraak van Karel Appel treft me. Ik lees hem hardop voor van een kaartje dat in de boekenkast staat. Die boekenkast is overvol, boeken staan meerdere rijen dik. Het lijkt alsof speciaal een plekje is vrijgehouden voor juist dit kaartje, voor deze tekst. Samen met Marcel Hoonhout ben ik in de werkkamer van onze […]
Een binnenperspectief op organisatiecoaching
De uitgever belt: ‘Er komt een nieuwe druk van het boek Organisatiecoaching in de praktijk‘. ‘Maar’, vraagt uitgever Eric Vullers: ‘is het misschien al tijd voor een vervolg op dat boek?’ Dat vind ik eigenlijk van wel. En gelukkig reageren de overige auteurs van dat boek ook enthousiast. In Organisatieocaching in de praktijk laten we zien hoe […]
Deskundig advies in de coronacrisis
Mark Rutte benadrukt in de -nu al historisch genoemde- toespraak van afgelopen maandag dat hij het advies van deskundigen volgt bij de maatregelen om het coronavirus het hoofd te bieden. Het advies van ‘deskundigen als Jan van Dissel en zijn collega’s binnen en buiten het RIVM, virologen, intensivecare-artsen, en andere specialisten’ is volgens Rutte vanaf […]
Wie iemand ‘is’, of wat hij kan doen?
Dagvoorzitter van een conferentie over coaching: ‘en wie is Fer van den Boomen?’ Ik: ‘ik heb werkelijk geen idee’. Dagvoorzitter: ‘dat is natuurlijk het enige juiste antwoord op deze vraag’. Ik: ‘ik kan wel iets zeggen over wat ik zoal doe?’ Dagvoorzitter: ‘daar zouden meer coaches zich toe moeten beperken!’ Wie iemand is wordt vaak opgevat als […]
Academy of Management 2019
Jaarlijks vindt er in de Verenigde Staten een vijfdaagse conferentie plaats voor onderzoekers, opleiders en practitioners op het gebied van management en organisatie. Van 9 tot 13 augustus verzamelden in Boston het recordaantal van 11.000 deelnemers uit 94 landen voor een gigantisch aanbod van ruim 2200 sessies: workshops, presentaties, symposia, papersessies, social events, enzovoorts. De […]
A small ‘hunger game’
“I am not in the fish business”, a consultant told me about his approach. With this remark he referred to the proverb: “Give a man a fish, and you feed him for a day. Teach a man to fish, and you feed him for a lifetime”. So with this statement the consultant emphasized that he doesn’t […]
Lerende organisaties en Goed Werk
Op 5 oktober organiseerden we als Master Organisatiecoaching onze jaarlijkse netwerkmeeting voor vakgenoten (ervaren practitioners, opleiders, onderzoekers en auteurs). We grepen de inauguratie van Manon Ruijters als kersverse hoogleraar van de Vrije Universiteit aan om met haar -en met elkaar- in gesprek te gaan over organisatiecoaching. In haar inaugurale rede stelt Ruijters dat ‘de lerende […]
Atatürk on OD
Last week I participated in the annual IODA-Conference in Turkey. IODA is the International Organization Development Association, an inspiring network of OD-practitioners, researchers, publishers and students from all over the world. During this conference participants from 21 countries were gathered. So diversity was a promise, while unity can sometimes be a question mark. Full of […]
Leren als strategische kern?
Zo’n beetje binnen elke organisatie wordt het inmiddels wel van belang gevonden om de capaciteiten van medewerkers te ontwikkelen. Meestal gebeurt dat door iets extra’s ‘buiten de deur’ aan te bieden: mensen krijgen dan de beschikking over een coach, een training, een mentor, nemen deel aan een leiderschapsprogramma, etc. Maar wat als je niet het […]
Doorwerken in wit: Lucio Fontana
Ik vond er tot voor kort niks aan, aan die werken van Lucio Fontana. Hooguit een kunstje. Geen kunst met een hoofdletter K. Ik nam niet eens de moeite om aandachtig naar zijn werk te kijken. Veel te bedacht, vond ik. Maar laatst bezocht ik de expositie van hoogtepunten uit de collectie van Het Stedelijk […]
De troost van imperfectie
Onlangs was ik bij de ‘Nacht van de Imperfectie’ in Fort bij Vechten. Daar werd het boek ‘Imperfecte adviseur’ gelanceerd. Een opmerkelijk boek met praktijkverhalen van ervaren organisatieadviseurs over momenten waarop het ‘mis’ ging. ‘Mis’ in de zin van dat ze helemaal waren vastlopen, geen idee hadden over hoe verder te gaan, en ‘het’ hen gewoonweg […]
Ruimte voor leren bij organisatieverandering
Als je wat langer in een organisatie werkzaam bent, heb je vast wel eens een organisatieverandering meegemaakt. Organisatieverandering wordt meestal van bovenaf aangevlogen, al dan niet ondersteund door duurbetaalde adviseurs van buiten. Helaas mislukt dit klassieke verandermanagement vaak: in 70% van de verandertrajecten worden de door het management beoogde doelen niet behaald. Dat levert behalve […]
Ontstroeven van de coachrol?
Onlangs verzorgde ik een een workshop over organisatiecoaching voor ANSE (de Europese vereniging voor begeleidingskundigen). Om de rol van een organisatiecoach te verhelderen maakte ik dankbaar gebruik van de inzichten van Edu Feltmann. Die heeft de term ‘denkadviseren’ gemunt voor zijn zienswijze op wat een adviseur bijdraagt aan de problemen van klanten (of, zoals hij het […]
3 comments
Waarom organisatieontwikkelaars het beter niet over leren kunnen hebben
Taal speelt volgens Ruijters en Veldkamp (2012) een cruciale rol in het succes van organisatieontwikkeling. De taal die een opdrachtgever hanteert is echter anders dan de taal van een organisatieontwikkelaar. Probleemeigenaren willen een oplossing en ‘kopen’ daartoe een aanpak in, terwijl ontwerpers van organisatieontwikkeling een geheel eigen ‘interventietaal’ spreken: die hebben een eigen vocabulaire waarbij […]
M&O themanummer organisatiecoaching
In 2011 verschijnt het boek ‘Organisatiecoaching in de praktijk’ onder redactie van Jos van Jaarsveld en mijzelf. Inmiddels is het vijf jaar later. Organisatiecoaching lijkt een ingeburgerd begrip te zijn worden. Op de markt blijkt een groot aantal begeleiders het althans als product aan te bieden. Professionals kunnen zich erin bekwamen (in cursussen, in post-hbo […]
‘Let’s change!’ Expert meeting Thijs Homan
‘A lot of change is going on in organisations, despite of changemanagement.’ Thijs Homan schuwt de provocatie niet aan het begin van zijn presentatie bij de Expertmeeting van de Academie voor Masters & Professional Courses op 10 november 2016. Vlak daarvoor heeft directeur Clemens Berendsen in zijn aankondiging van Homan gememoreerd dat geplande organisatieverandering moeilijk […]
2 comments
Email exchange with Schein on ‘Humble Consulting’
‘If we have to be humble in our consulting; what happens to our pride?’ one of the participants asked dr. Edgar Schein at the annual IODA conference. IODA stands for ‘International Organizational Development Association’, a vivid global network of OD-practitioners, students and scientists that gathers every year on a different continent. Thanks to a pre-doctoral […]
2 comments
Organisatiecoaching als uitdaging
Grenzen van coaching, organisatieadvisering en opleiden Individuele- (en team)coaches lopen in hun begeleiding tegen systeemgrenzen aan: de organisatie is niet slechts een context voor individuele- en teamontwikkeling, maar kan ook zèlf het probleem vormen. Dan kan een coach onbedoeld bijdragen aan de instandhouding van een slecht functionerend of zelfs ziekmakend systeem. Organisatieadviseurs pogen organisaties op […]
Omgaan met paradoxen: omarmen als strategie?
Omgaan met paradoxen (of met spanningsvelden -zie mijn vorige blog) begint met het herkennen ervan: als je geen paradox ziet, hoef je er ook niet mee om te gaan -althans niet expliciet. Paradoxen zien is een eerste stap in het hanteren ervan. Karin Derksen (2015) zet helder op een rijtje wat de mogelijkheden zijn om […]
Paradoxen, spanningsvelden en dilemma’s
Coaches, adviseurs, managers en andere ‘change agents’ hebben het graag over paradoxen, maar waar hebben ze (of beter: we) het dan over? Dat blijkt nog niet zo erg helder te zijn. Een poging tot begripsverheldering. In de literatuur zijn drie typen paradoxen te onderscheiden. Logische paradoxen hebben de volgende vorm: in het afgelegen dorp is er maar […]
Professionele paradoxen III. Veranderen, professionaliseren en onderzoeken
Het lijken aparte domeinen: veranderen, professionaliseren en onderzoeken. Veranderen, dat is iets dat je bij -of met- de klant doet. Professionaliseren doe je op een opleiding, naast je werk. En onderzoeken doen ‘ze’ op een universiteit. Lekker helder: drie van elkaar gescheiden werelden, met ieder zijn eigen ontmoetingen, gemeenschappen, codes en literatuur. In mijn eigen werk lopen […]
Professionele paradoxen II. ‘Tijdens de verbouwing gaat de verkoop door’
De Caluwé benadrukte in zijn emeritaatsrede op 29 mei 2015 zijn eigen verschuiving in het denken van ‘contingentiedenken’ naar het denken in paradoxen. Zijn motto is: ‘niet kiezen tussen polen, maar de paradox zien en ermee omgaan’. Volgens de Caluwé kun je dat doen door als begeleider van organisaties ‘consistent inconsistent’ te zijn: niet zozeer wikken en wegen op […]
Professionele paradoxen I. Sturen op zelfsturing
Coaching is gericht op het bevorderen van zelfsturing: op het maken van eigen keuzes door de klant zelf. Een coach heeft dus een paradoxale opdracht: die moet sturen op zelfsturing. Hoe doet een coach dat? Laatst hoorde ik een collega zeggen: ‘een klant is als een ei dat op uitbreken staat. Om geboren te worden moet het kuiken de eierschaal […]
Macht en leren in organisaties
Over macht is veel geschreven. Maar over de relatie tussen macht en leerprocessen is veel minder bekend. Macht lijkt in relatie tot leren wel een afwezig thema te zijn. Zijn we ons wel voldoende bewust van het belang van dit thema? Of houden we dat liever wat (al te) impliciet? En wiens belangen dienen we […]
4 comments
Learning History als interventie
De Gemeente Amsterdam staat voor een ingrijpende organisatieverandering in de richting van een ‘flexibele bureaucratie’ (Sennet 2004). Een dergelijke verandering van zowel de structuur als de cultuur van de organisatie kan wellicht het beste vergeleken worden met wat er tijdens eerdere economische crises in Amsterdam gebeurde, zoals aan het eind van de jaren twintig (ten tijde […]
1 comment
Puzzels van organisatieverandering
Een beoogde organisatieverandering realiseren is geen sinecure. Ten Have, ten Have en Janssen (2009) geven een overzicht van de onderzoeksliteratuur naar de effectiviteit van verandermanagement en concluderen dat bij 70% van de van bovenaf beoogde veranderingen de vooraf geformuleerde doelen niet behaald worden. Bij cultuurverandering ligt het mislukkingspercentage met 80% nog hoger. Is organisatieverandering van […]
2 comments
De engel uit de steen bevrijden? Beeldhouwen als metafoor voor coaching
Wat doet een beeldhouwer die hakt? Hij heeft grofweg de keuze tussen Taille Indirect en Taille Direct. Taille Indirect gaat uit van een vooraf gemaakt concept dat de beeldhouwer nauwgezet uithakt. Bij Taille Direct vormt de beeldhouwer in een directe interactie met het materiaal zijn ontwerp. Bij Taille Indirect zit de creativiteit vooral in het […]
3 comments
Organisatieverandering laten werken
Keer op keer leert onderzoek dat zo’n 70% van alle organisatieveranderingen mislukt. Vooral verandering gericht op de lange termijn blijkt moeilijk. Met name cultuurverandering lijkt een ’taai vraagstuk’: daarvan mislukt maar liefst 80%. Reden waarom sommigen ook zeggen: ‘heb het vooral niet over cultuurverandering’. Desondanks blijft men vanuit de optiek van ‘Verandermanagement’ hardnekkig vasthouden aan vooronderstellingen als: […]
Glansmoment
‘Jammer voor jou, want we kunnen het inmiddels zelf!’ zegt een directielid/tevens teamleider lachend tegen me. Hij bedoelt ermee te zeggen dat men mij niet meer nodig heeft om het leren in zijn organisatie vorm te geven. Da’s kicken! Een paar jaar geleden had ik de algemeen directeur van dit productiebedrijf in coaching. Hij had […]
Organisatiecoaching blijkt meetbaar te werken
Twee jaar geleden besloot de directie van een groot productiebedrijf om de strategie om te gooien. Ter ondersteuning van deze transitie werd ook een stuurgroep in het leven geroepen. Deze stuurgroep hield een nulmeting om de voor de verandering gewenste gedragskenmerken in kaart te brengen. Vijf externe organisatiecoaches (waaronder ik zelf) werden ingeschakeld voor de […]
5 comments
Gemeenteleed
Een gemeentesecretaris vertelt: “We hebben in onze gemeente 3 jaar geleden een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Helaas bleken onze mensen zeer ontevreden, met name over het toenmalige management. Op grond van die uitslag heeft de gemeente stevig gereorganiseerd: de hele organisatie is opnieuw ingericht om verkokering tegen te gaan (‘de burger centraal’), het aantal managers is drastisch […]
Kustganger
Deze zomer trok ik te voet langs de Nederlandse kust. Zoveel mogelijk volgde ik de kustlijn. Maar wat ‘kust’ is, blijkt helemaal niet zo eenduidig: zijn de Zeeuwse dammen ook kust? En hoe zit dat met de 2e Maasvlakte? Ook: vormt de Waddenzee de kustlijn van Nederland of is dat toch de Noordzee? Van Dale omschrijft […]
Coaching (g)een kostbaar misverstand
Ooit kwam een klant bij me binnen met een grote fles champagne. Hij had net een opdracht van een ton binnengehaald. Bubbels als dank voor wat ik had bijgedragen aan zijn succes. Blijkbaar zag hij een directe relatie tussen het leren in coaching en het presteren op de markt. Meestal is die relatie tussen leren […]
2 comments
Het nieuwe begeleiden?
Na het nieuwe werken en het nieuwe leren komt nu ook het nieuwe begeleiden op. Begeleiden is niet langer gebonden aan plaats en tijd. Iedereen is immers altijd en overal bereikbaar via telefoon, webcam of e-mail. Een afspraak maken om elkaar face-to-face te treffen is niet meer nodig. En dat scheelt tijd -en daarmee geld. Maar… werkt het […]
1 comment
Cultuurverandering door 350 collega-coaches bij Defensie?
Vandaag de afronding gehad van een grote klus bij Defensie. Terwijl ik zelf nooit heb ‘gediend’ -ik was ‘buitengewoon dienstplichtig’. Ook nooit gedacht dat ik ooit voor Defensie zou werken. Heb wel een keer een kazerne in Woensdrecht op een ludieke wijze omsingeld: een muzikale actie tegen plaatsing van kruisraketten. Ergens begin jaren tachtig van de […]
Hoe een leider wél kan coachen
De belofte van coachend leiderschap wordt nog immer niet waargemaakt. Onderzoek laat zien dat leidinggevenden van zichzelf vinden dat ze coachen, terwijl hun ondergeschikten aangeven dat het onderhand wel eens tijd wordt dat ze dat ook echt gaan doen. Tegelijkertijd hebben medewerkers eigenlijk liever een coach van buiten; die beoordeelt hen tenminste niet. Managers hebben ook nog wel wat anders te […]
Organisatiecoaching vanuit Solution Focus
De directie van een MKB onderneming wil zich de komende jaren duidelijker onderscheiden. Het is immers dringen op de markt. Er is wel een idee over waar het met het bedrijf naartoe moet. Maar hoe daar te komen? Nu wordt er daar wel over gepraat, maar te weinig aan gedaan. Misschien kan organisatiecoaching iets bijdragen? […]
2 comments
What’s in a name? Coaching in soorten en maten
Eind vorige eeuw noemde ik me supervisor. Supervisie was een beproefde begeleidingsmethode voor de zogenaamde praatberoepen. Ik vond leidinggeven ook een praatberoep, immers uit onderzoek bleek dat managers tot wel 90% van hun tijd vooral in gesprek waren met anderen. Dus gaf ik supervisie aan managers. Toen kwam coaching op. Dat begrip sprak maatschappelijk tot de verbeelding, […]
1 comment
De bedriegelijke eenvoud van Solution Focus
Rinus Merkies heeft op 18 februari 2011 afscheid genomen als kernopleider bij Pro Education. Hij is altijd een belangrijke hoeder van kwaliteit geweest. Kwaliteit van coachen en kwaliteit van opleiden tot coach. Zijn afscheid had –hoe kan het ook anders- een sterk inhoudelijk karakter; een symposium over Solution Focus. Intrigerende titel: In de heftigheid schemert […]
Organisatiecoaching in de praktijk. Leren verlangen naar de zee
Dat is de titel van een nieuw boek over een geheel nieuw onderwerp. Afgelopen vrijdag is het boek gepresenteerd aan 200 deelnemers aan het gelijknamige symposium in het Evoluon in Eindhoven. Het is verschenen onder redactie van Jos van Jaarsveld en mijzelf. Een ‘kloek boek’, dat geschreven is voor en door organisatiecoaches en hen die […]
1 comment