In drie korte blogs presenteer ik de resultaten van mijn promotieonderzoek. Dit is de tweede blog. De eerste blog is hier terug te lezen: https://www.fervandenboomen.nl/onderzoek/studie-1-promotieonderzoek-hoe-adviseurs-leren-stimuleren/
Studie 1 heeft een raamwerk opgeleverd voor beide vervolgstudies. Dat raamwerk bestaat uit 4 rollen die adviseurs in algemene zin innemen om leren door hun klanten te stimuleren. Die rollen zijn:
- Aanreiken van (ervaringen)kennis
- Arrangeren van gespreksvoorwaarden
- Ensceneren van een leerervaring
- Uitdagen van de manier van kijken
In studie 2 richt ik me specifiek op complexe organisatievraagstukken. Duurzame oplossing van zulke vraagstukken vergt een andere manier van kijken en doen door de klant. Dat stelt adviseurs voor de lastige opgave hoe zij 2e ordeleren bij de klant kunnen stimuleren, die bijdragen aan die andere manier van denken en doen. Terwijl het de klant zelf is die zo’n 2e ordeleerslag maakt (of niet, natuurlijk).
In een Exemplarisch Praktijkonderzoek heb ik samen met 18 adviseurs op basis van hun casuïstiek een aantal principes geformuleerd, die zij in de praktijk hanteren. De tien principes zijn:
- Verhelder wat de klant te leren heeft om het vraagstuk op te lossen
- Positioneer jezelf als adviseur die het leerproces van de klant begeleidt
- Verken met de klant hoe de context van de klant het leerproces kan helpen of hinderen
- Benader de opdrachtgever zelf ook als klant die iets te leren heeft
- Nodig de klant uit om de leeromgeving mee te ontwerpen
- Breng opmerkelijke momenten in het contact met de klant in gesprek
- Stimuleer gerichte reflectie op de manier van waarnemen, betekenisgeven en handelen van de klant
- Spoor de klant aan om te experimenteren met ander handelen
- Geef aandacht aan hoe de klant zich dat andere handelen verder eigen kan maken
- Bespreek wat de klant van het traject leert voor het hanteren van toekomstige vraagstukken
Combinatie van de rollen uit studie 1 met deze gevonden principes levert een aantal handelingsopties op, waar een adviseur inspiratie aan kan ontlenen voor het maken van eigen keuzes. Bijvoorbeeld:
Principe 7: Stimuleer gerichte reflectie op de manier van waarnemen, betekenisgeven en handelen van de klant
| Rol 1: Aanreiken van (ervarings)kennis | ‘Ik merk dat je als volgt kijkt/doet: … Dat kan de volgende consequentie hebben voor het vraagstuk: …’ |
| Rol 2: Arrangeren van gespreksvoorwaarden | ‘Hoe kunnen we het gesprek over je eigen manier van kijken/doen op een onderzoekende manier vormgeven? |
| Rol 3: Ensceneren van een nieuwe ervaring | ‘Ik nodig je uit om de volgende werkvorm te gebruiken om je gebruikelijke manier van kijken/doen wat op te rekken, namelijk: …’ |
| Rol 4: Uitdagen van de manier van kijken | ‘Welke aannames hanteer je die een duurzame oplossing van het vraagstuk helpen/hinderen?’ |
De in totaal vier rollen, tien principes en 40 handelingsopties vormen gezamenlijk een handelingsrepertoire voor adviseurs om 2e ordeleren te stimuleren. Dit handelingsrepertoire is bewerkt op basis van de feedback van in totaal 95 adviseurs. Ook heb ik de bruikbaarheid ervan voorgelegd aan 43 adviseurs. Gelukkig levert het een bruikbaar houvast op voor de praktijk.
Nu deze bevindingen nog systematisch vergelijken met de beschikbare literatuur. Dat is het onderwerp van studie 3.
Comment